Olu,
Nieprawda, że nikt - większość instruktorów jaskiniowych uczy właśnie zjeżdżania w dolnym przyrządzie. A dlaczego wiekszośc instruktorów" w ogóle" uczy zjeżdżania w górnym? Odpowiedź jest bardzo złożona, ale spróbuje ją uprościć:
1. Trzeba było przyjąć jakąś doktrynę. Ilość materiału przekazywana kursantom w trakcie krótkiego kursu jest ogromna. Dlatego spośrod wielkiej liczby węzłów zaciskowych, przyrządów asekuracyjnych, metod (nie tylko zjazdu, wszystkiego - wspinania, schodzenia, trawersów, asekuracji partnera, wpinania sprzętu, wiązania się itd.) należało wybrać jedne z wielu - by po kursie jego uczestnicy byli mniej więcej zunifikowani. Z wielu metod w miarę równorzędnych zwyciężyła doktryna górnego przyrządu - równie dobrze mogło być odwrotnie.
2. W początkach "kariery zjazdowej" kursanci kurczowo zaciskają dłoń na węźle asekuracyjnym (a w przypadku zbyt szybkiego zjazdu robią to odruchowo), co może doprowadzić do jego niezadziałania - to wada "dolnego przyrządu".
3. Psychologicznie patrząc, lepiej gdy kursant ma przed oczami przyrząd zjazdowy (górny przyrząd) niż gdyby go nie widział.
4. Uczymy od ogólu do szczegółu, i metod w miarę uniwersalnych. Zwożenie dużych ciężarów (wory, partner) jest wygodniejsze w górnym przyrządzie - jesli chcesz, rozwinę temat, ale mam nadzieję, że intuicyjnie rozumiesz (a najwygodniejsze w przypadku zwożenia partnera jest zjeżdżanie w jego górnym przyrządzie - jesli chcesz, też mogę rozwinąć temat). I odblokowanie zjazdu jest łatwiejsze, co dotyczy też pkt. 5, poniżej.
5. Zjazd w dolnym przyrzadzie w skałkach, np. podczas lustrowania drogi (a zjazdy w skałkach są najczęstszymi zjazdami wykonywanymi po kursie) ma tę przewagę nad górnym, że po zatrzymaniu, puszczeniu liny, "pomacaniu" chwytów itp, odblokowanie do dalszego zjazdu wymaga mniej wysiłu, niż gdyby odbywało się to w górnym przyrządzie (tu dochodzi jeszcze wzajemne ułożenie się układu lina, uprząż, osoba, pętla autoasekuracyjna, przyrząd, które lepiej wyglada przy górnym przyrządzie). No i "wygodniej" się wisi (teraz nie ma to wielkiego znaczenia, ale dawniej, gdy używano tzw. pasów piersiowych - uprząż składała się z dwóch części - "majtek" i pasa piersiowego, autoasekuracja była wpinana własnie w niego, co oczywiście przy wiszeniu było wielce niewygodne i niebezpieczne).
PS:
Dodam jeszcze jedną, według mnie bardzo wielką, bo wpływającą na bezpieczeństwo, zaletę zjazdu w dolnym przyrządzie:
Gdy lina nie sięga podstawy ściany, a "zapomnielismy" o węzełkach, przy zjeździe w dolnym przyrządzie, po wyjechaniu przyrządu z liny węzeł asekuracyjny (powiedzmy bloquer) ma bardzo wielkie szanse się zacisnąć i nas uratować (nastąpi szarpnięcie). Gdy zjeżdżamy w górnym przyrządzie i węzeł wyjedzie z liny, szans by zdążyć zatrzymać zjazd praktycznie nie mamy - to znaczy mamy, ale bardzo niewielkie.
PS2:
I jeszcze ciekawostka: Zauważ, że zjazd w górnym przyrządzie można porównać z asekuracją przez partnera który od dołu pociąga za linę "w razie czegoś", a zjazd w dolnym przyrządzie - z odgórną asekuracją zjazdu przez partnera.
Pozdrawiam serdecznie,
Włodek "Jacooś" Porębski