Hejka,
Doktor, ja tam zadnym klimatologiem nie jestem, temat jednymie liznalem z wierzchu. Po prostu uwazam ze cale zagadnienie jest ciekawe z wielu punktow widzenia, m.in. problemow z komunikacja nauka-spoleczenstwo-decydenci. Poza tym mam te przyjemnosc ze mam niejako "pod reka" paru calkiem niezlych klimatologow i sobie z nimi od czasu do czasu pogadam.
Nie chce smedzic juz wiecej ale zadajesz pytanie na ktore nie da sie krotko odpowiedziec - no to jeszcze jeden krotki referacik w odpowiedzi na pytanie "dlaczego sadzic ze ssytuacja jest inna niz 50-100-150 lat temu? No coz, ja sie sugeruje wiarygodnymi danymi a z tego co wiemy (tutaj cytuje raport IPCC 2007) na chwile obecna to srednio, dla globu temperatura podniosla sie o ok. 0.74 C przez ostanie stulecie, przy czym przed 1910, poza naturalnymi fluktuacjami, znaczace zmiany nie nastapily. Natmoiast okres nastepny okres do ok. 1940 to ocieplenie o ok. 0.35 C i w koncu o 0.55 C do 2005. Generalnie ten proces przyspiesza czyli np. jak sobie walniesz trend temperatur przez ostatnie dziesiatki lat to gradient wzrasta systematycznie wraz ze zmniejszaniem zakresu (czyli np. ostatnie 20 lat szybcie niz ostatnie 30, ktore z kolei szybciej niz ostatnie 40 lat itp). 11 z 12 najcieplejszych lat z danych wystapilo w ciagu 12 lat poprzedzajacych publikacje danych przez IPCC (bodaj 2007). jak pisalem w innym poscie, zmiany w temperaturze sa powiazane z intensywniejszymi ekstremami i zmianami w cyklu hydrologicznym. Oczywiscie geograficznie to tylko sredia globalna, i trzeba uczciwie przyznac ze istnieja regionalne roznice: np. sa pewne lokalizacje gdzie w rzeczywistosc odnotowano minimlane ochlodzenia (ciekawostka - np. Pn. Atlantyk kolo Grenlandii) ale sa to wyjatki.
Co do zrodel tych wynikow to sa to bazy danych prowadzone na podstawie mierzonych temperatur od 1850r. (kilka tysiecy stacji meteo wokol globu), przy czym surowe dane sa poddawane kontroli jakosci i estymacji bledow (o ile pamietam srednio ok. 0.05 C, choc poczatek serii ma oszacowany wiekszy blad ze wzgledu na gorsza jakosc insturmentow). Czesto bierze sie pod uwage nie tylko srednia ale rowniez anomalie, ktore sa ponoc mniej wrazliwe na rozne artefakty analizy zwiazane z niekompletnymi danymi. Ponadto te wartosci sa poddawane obrobce aby wziac pod uwge potencjalny efekt np. "wyspy ciepla" w miastach, gdzie wiele stacji jest ulokowanych, itp itd. wiec czesto sa to konserwatywne szacunki. Uwierz mi, ci goscie stawiaja na szali swoja reputacje i zawod a w dodatku musza przejsc surowa kontrole recenzentow, ktorzy czasem tylko czekaja zeby konkurentow do chwaly uwalic ;) wiec podejrzewam ze te dane sa rzetelne. Przykladem jest np. najbardziej znana bodaj baza danych HadCRUT3.
Inne zrodla, z dluzszych okresow to zazwyczaj tzw. paleoklimatologiczne proxy data, czyli np. temperatury oszacowane na podstawie przyrostu slojow rocznych czy probek lodu (sklad izotopow) albo koralowcow. Pozwlaja one na oszacowanie temperatur np. przez ostantnie 2000 lat, z probek lodu nwet na 100 000 lat i wiecej (np. baza danych EPICA).Oczywiscie dane te nie sa doskonale ale zbieznosc wynikow z roznych zrodel troche te niepewnosc ogranicza. One rowniez sugeruja iz mamy obecnie znaczne ocieplenie.
Oczywiscie ze jest naturalny cykl - w koncu te lodowce w Alpach po ktorych tak lubimy sie wspinac to nie wziely sie znikad. Ale generalnie, powolywanie sie przez niektorych na fakt, iz jakies dziesiatki tysiecy lat temu mielismy temperatury wyzsze niz teraz dla mnie traci troche absurdem. Zapewne w geologicznej skali czasowej to mielismy i jeszcze wyzsze, w mojej ocenie pytanie tylko czy nasza cywilizacja jest sie w stanie wystarczajaco szybko zaadoptowac do takiego klimatu i jakie beda koszta takiej adaptacji? Funkcjonowanie tejze cywilizacji n.p. gospodarka zasobami wodnymi, zywnoscia (rolnictwo itp), choroby, itp opiera sie na pewnym zakresie wartosci klimatycznych. Co z tego ze np. w Kredzie temperatura byla pewnie wyzsza skoro wtedy nie bylo problemu nieurodzaju? ;) No i na koniec mamy jeszcze tempo zmian, ktore rzeczywiscie wyglada bezprecedensowo na podstawie dostepnych danych.
Jesli zas pytasz skad wiemy ze to my za tym wszystkim stoimy to odpowiedz jest prosta: 100% pewnosci miec nie bedziemy bo jak wspominalem kontrolowanego eksperymentu nie da sie przeprowadzic. Ale mamy bardzo wysoka korelacje z aktywnoscia czlowieka (epoka industrialna) i wzrost w emisjach gazow cieplarnianych (CO2, CH4, N2O, CFC itp.) i zawiesin/osadow w atmoferze i znamy dobrze fizyczno-chemiczne reakcje jakie skutkuja z ich obecnosci tamze. Wg badan np. tenze nieszczesny CO2 jest tez wyzszy niz kiedykolwiek w ciagu sotatnich 650 000 lat. To wszystko zdaje sie wyraznie sugerowac ze jednak mamy sporo do powiedzenia i znajac mechanizmy stojace za efektem cieplarnianym, klimatolodzy twierdza ze ograniczenie emisji predzej czy pozniej te zmiany ktore obserwujemy by zredukowaly. Tyle z tego co ja wiem :)
Zreszta co tu duzo gadac, dla mnie to troche kwestia zdrowego rozsadku i analizy rzeczowych dowodow za i przeciw. Ja nie jestem slepym ideologiem - jak bede mial wystarczajaco duzo argumentow w druga strone to nie bede mial obiekcji zeby zmienic zdanie. Ale podobne dyskusje mialy miejsce wiele razy w niedawnej historii tyle ze na znacznie mniejsza skale, np. w latach 70'tych w zwiazku z CFC i ozonem, gdzie zainteresowani (czyt. producenci) goraco zaprzeczali wszystkiemu ale jednak okazalo sie za Rowland i Molin mieli racje :)
Jesli masz ochote troche pobrodzic w danych to najlepsze zrodlo to chyba jednak to: [
www.ipcc.ch]
Polecam zwlaszcza czesc "physical science basis" bo tam znajdziesz konkrety a nie uproszczenia dla politykow. Jesli jestes uprzedzony do tejze instytucji to idz prosto do dzialu: bibliografii ("references") i tam masz odniesienia do literatury na ktorej raport zostal oparty, mozesz poszukac wynikow bezposrednio. To nie jakies lobby czy kartel naukowcow ktory spiskuje przeciw przemyslowi, tylko setki jesli nie tysiace totalnie niezaleznych naukowcow z wszystkich krajow swiata, ktorzy niejeden raz sie klocili ze soba n/t roznicy w pogladach - w tym przypadku sa naprawde disc zgodni.
pozdr,
Zmieniany 1 raz(y). Ostatnia zmiana 2010-04-12 02:57 przez pit.