>Z opisu
> Ciesielskiego jednoznacznie (!) wynika, że
> stanowisko było założone po trawersie czyli w
> pobliżu krawędzi.
cała relacja, źródło jak poprzednio:
KATASTROFA NA ZACHODNIEJ ŚCIANIE
KOŚCIELCA.
Na wstępie chcialbym zaznaczyć, że celem tego artykułu jest molliwie
jak najdokładniejsze opisanie wypadku, jaki miał miejsce dnia 5 lipca b. r.
na zachodniej ścianie Kościelca. Niemniej jednak maten
atyczna dokładność,
tak w czasach, iak i odległościach, jest nie możliwa. Swiadomość ludzka
bowiem nie jest w stanie notować faktów, które następują po sobie w mi-
nimalnych ulamkach sekund. Podkreślam to dlatego, że spotkałem się z za-
rzutami. jakoby wyjaśnienia moje co do powyższego wypadku byly niejasne,
czy też nieścisłe.
'V sezonie t
'm po raz piewszy spotkałem się z śp. drem Świerzem
dnia 3 lipca w Zakopanem. Po dłuższej rozmowie, zaproponował mi wspólną
wyprawę na okres tygodnia do Doliny Jaworowej. Umówiliśmy wyjazd na
6 lipca po południu. Czas wolny zaś między 3-cim a 6-ym miał on spędzić nad
Iorskiem Okiem. Na Halę Gąsienicową wogóle nie miał zamiaru się udawać,
twierdząc, że osLatnio nie dopisywała n
u tam pogoda. Dnia 4-go wieczorem
wyszedłem na Halę Gąsienicową sam, ponieważ towarzyszka, z którą miałem
pójść, zawiodła. Zamierzałem znieść do Zakopanego swój worek i namiot,
które zostawiłem na Hali, a w razie spotkania znajomego, wybrać się na
jakąkolwiek wspinaczkę; to też zabrałem linę i inne przybory taternickie.
Na Skupniowym Upłazie spotkałem wracającego p. J. A. Szczepańskiego, od
którego - ku mojemu zdziwieniu - dowiedziałem się, że dr. Swierz,
wiedząc, że będę w tym dniu na Hali, czeka na mnie w zamiarze pójścia
ze mną na jakąś wspinaczkę. Gdy o godzinie 10 min. 20 przybyłem na
Halę, zastałem go w schronisku P. T. T. pod Nrem 25 przy kolacji. Dłuższy
czas rozmawialiśmy ze sobą, nie maj
!c nadziei - ze względu na silny
wiatr halny - wybrania się gdziekolwiek nazajutrz. Dnia 5 lip<;a zbudziliśmy
się o godz. 5 min. 30, przy pięknej pogodzie, że jednak dr. Swierz czuł się
niewyspanym, zdrzemnęliśmy się jeszcze obaj. O godz. 7 min. 30 zbudził
mnie Profesor, stwierdzając możliwość deszczu po południu wobec zacho-
dzenia na szczyLy mgieł, przyczem dodał, że należy się śpieszyć jeżeli
chcemy coś zrobić. Namawiałem go na pn. ścianę Orlej Baszty; on na-
tomiast wypytywał mię o trudności, jakie spotkałem dnia 1 lipca przy for-
sowaniu zach. ściany Kościelca kominem wprost z dołu, z ominięciem tra-
wersu. Z komina tego, który usiłowałem przejść z p. :\1. Skotnicówną, mu-
siałem wróc!ć ze względu na silne olodzenie oraz śnieg, kLóry nas po drodze
złapał; dr. Swierz twierdził, iż komin ten jest nie do zdobycia. Po zje-
dzeniu śniadania, wyszliśmy do Czarnego Stawu, nie będąc zdecydowani,
czy iść na Orlą Basztę, czy też obejrzeć wzmiankowany komin w zach.
ścianie Kościelca, względnie przejść ją drogą znalezioną ub. r. przez pp. Stani-
sławskiego i Wojsznisa. Odpoczęliśmy chwilę nad stawem. Dr. Swierz zaczął
mnie przekonywać, że na Orlą Basztę już zapóżno i wyraził chęć podejścia
pod zach. ścianę Kościelca. O godz. 10 min. 30 wyszliśmy z Czarnego
Stawu przez Karb, kierując się następnie w lewo w górę po piargach i ma-
liniakach pod wyżej wspomnianą ścianę. Pod ścianą zapadła decyzja, ażeby
wyjść nią na szczyt. Namawiałem Profesora na przejście ściany wprost
kominem, na co jednak on nie chciał się zdecydować.
O godz. 11 min. 45 weszliśmy w ścianę, kierując się załupą skalną
z odchyleniem w lewo na trawers, z pod którego, jak mi opO\yiadał Pro-
fesor, swego czasu wrócił. Pierwszy zaczął wspinaczkę dr. Sw,ierz. Po
przejściu około 15 metrów, zatrzymał się i polecił mi dojść do siebie. Na-
stępnie, na moją prośbę, puścił mnie pierwszego. Droga ze średnio-trudnej
przechodziła w trudną, coraz więcej eksponowaną wspinaczkę. Doszedłem
do haka i zalożyłem karabinek, który mi poprzednio dał mój towarzysz.
Następnie zaczął się on do mnie zbliżać. Gdy doszedł do mnie, zdjąłem za
jego radą trzewiczki, aby przejść w pończochach nasLępne 6 m trawersu
«nadzwyczaj trudnego» a nastręczającego największe trudności w całej
drodze, ze względu na nadzwyczaj małe stopnie. Po przejściu trawersu,
znalazłem się na krawędzi ściany, na niewielkim wyslępie skalnym. Przed
sobą miałem hak, wbity za dość duży blok skalny. Stanowisko naogół nie-
zbyt wygodne, skała cokolwiek przewieszona. Ze slanowiska tego było
widać komin, do którego zdążaliśmy, a w kominie - obszerną platformę tra-
wiastą. Na stanowisku wyżej opisanem odwiązałem się, aby przełożyć linę
przez kółko w haku (karabinka drugiego nie posiadałem). Po jakimś czasie
doszedł do mme dr. Świerz. dał mi hak, mówiąc że może mI SIę przydać
i oświadczył. że dalej pójdzie pierwszy. Po przeciągnięciu liny, przebyl
w dalszym ciągu w lewo 4 do 5 m, w terenie całkiem łatwym. W od-
ległości mniej więcej metra od trawiastej platformy w kominie, zatrzymał
się na trudnej i kruchej w tern miejscu ściance, aby wypróbować chwyt.
W tym momencie lina zwisała nieznacznie, umożliwiając mu swobodę ru-
chów. Linę miałem na\\iniętą na prawej ręce, następnie przepuszczoną
przez hak a le\yą dłonią przesuwałem ją w miarę potrzeby. W pewnym
momencie, dr. Swierz zawołał głosem zupełnie spokojnym «lecę» na co ja
nawinąłem linę możliwie najszybci
.j na lewą rękę. Na prawej, jak wspo-
mniałem, lina była już nawinięta. Sciągnięcie dłuższego kawałka liny prawą
ręką było ze względu na moje stan
)\\'isko niemożliwe, ponieważ szarpnięcie
liny, spowodowane zawiśnięciem dra Swierza, wywołałoby dociągnięcie prawej
ręki do haka, a zatem dojście do sytuacji poprzedniej. Bezpośrednio później
odczułem szarpnięcie na lewej ręce w lewo, następnie zaś lina się przerwała.
Oderwany kawałek liny z nadzwyczajną sprężystością odleciał w prawo,
zsuwając się z moje,j lewej ręki (którą w tym momencie miałem zaklino-
waną za blok obok haka) z haka i prawej ręki, upadając w dół i
zarpiąc
mię lekko w prawo. \V tym samym momencie zobaczyłem dra Swierza,
lecącego z dość dużym chwytem w prawej ręce, obróconego plecami w lewą
stronę komina. Uderzył plecami w komin, skutkiem pędu obrócił się o 360
stopni, uderzył drugi raz plecami w prawą stronę komina, następnie zostal
wyrzucony siłą uderzenia z linji spadku tegoż i zewnętrzną jego częścią,
zwinięty głową na dół, runął na piarg pod ścianą, tocząc się jeszcze jakiś
czas z piargiem w dół (godz. 12 min. 30; długość spadku około 70 m).
Fakty te następowały z nadzwyczajną szybkością, tak że dokładniej
nie potrafilbym ich opisać. Spiorunowany wrażeniem, miałem jednak na
tyle przytomności umysłu, ażeby przywiązać się do haka. Następnie zacząłem
alarmować krzykiem, chcąc w ten sposób przywołać pomoc; sam bowiem
bez asekuracji nie chciałem iść naprzód ani ryzykować powrotu trawersem,
o którym wspominałem. O godz. 6 min. 30 opuściłem swoje stanowisko, ase-
kurowany przez p. T. Bernadzikiewicza, który w towarzystwie p. S. Borysza ze-
szedł ze szczytu, kierując się do mojego stanowiska. O godz. 9 min. 30 bez więk-
szych trudności dostałem się na szczyt, skąd przez Karb wróciłem na Halę.
Przypuszczam, że powodem przerwania się liny. była ostra krawędź
bloku, na którym lina, obciążona ciałem śp. dm Swierza, przecięła się.
Oczywiście bezpośrednim powodem odpadnięcia było bezwzględnie urwanie
się chwytu.
Zakopane, dn. 13 sierpnia 1929 r.
T ADEUSZ CIESIELSKI
gl