Hej,
to wypowiem się jako specjalista od krajobrazu;) - od razu zaznaczę, że to nie jest takie proste. Tzn. samo zarastanie Jury (ale i innych rejonów ze skałami - np. Prządki) jest dobrze udokumentowanym faktem i nie ma co z tym dyskutować. Przyczyny też są znane - zmiana charakteru gospodarki (porzucanie upraw, rezygnacja z wypasu i sukcesja roślinności, ale także celowe zalesianie). Powstało na ten temat sporo prac.
Ocena zjawiska akurat jednoznaczna nie jest - niektórzy powiedzą, że to dobrze - wraca "naturalne" (tzn. las), chociaż obecnie większość fachowców od ochrony przyrody uważa, że na takich terenach jak Jura (czyli w tzw. krajobrazach kulturowych, ukształtowanych w wyniku wielowiekowej działalności człowieka) priorytetem jest ochrona bioróżnrodności (to te słynne murawy kserotermiczne) i ochrona krajobrazu właśnie.
Od kilkunastu lat na Jurze realizowane są różne projekty z zakresu ochrony czynnej, polegające na próbach przywracania krajobrazu - ale nie tego naturalnego (czyli leśnego), tylko tego kulturowego (skałki wśród łąk i pól). To jest arbitralna decyzja, że ten drugi uznajemy za bardziej wartościowy. Zalesianie Jury w latach 60. i 70. XX w. było rezultatem odmiennego podejścia (las jako największa wartość). I jeszcze jedna uwaga - nie wszystkie skały Jury wymagają odsłaniania! NIektóre z nich znajdują się w gęstym, starym bukowym lesie i zupełnie nie miałoby to sensu (bo nie byłoby to przywracanie krajobrazu kulturowego)
Jest kilka sposobów ochrony (przywracania) takich krajobrazów - najprostsze są wycinki (odsłanianie skał). Przeprowadzono rwiele takich akcji - leśnicy, parki krajobrazowe, RDOŚ-e, gminy, wspinacze (legalnie i partyzantka). Skuteczność jest bardzo różna, zazwyczaj po kilku latach krzewy i drzewa wkraczają z powrotem, często gęstwina jest nie do przebycia (np. na Barwinku, gdzie dodatkowo nie usunięto całości drewna; za chwilę to samo stanie się to na Dużym Pochylcu). Wniosek - wycinki należy powtarzać, co najmniej co kilka lat (bardziej 3 niż 8). Kolejny, najlepszy sposób to wycinka połączona z wprowadzeniem wypasu (owce, a wcześniej najlepiej kozy). Modelowym przykładem jest Góra Zborów, jeden z najlepiej zrealizowanych projektów ochrony czynnej w PL. Ale.. ta metoda jest kosztowna, cięzko znaleźć chętnych do prowadzenia wypasu, no i podobnie jak przy wycinkach - musi to być regularne. Możliwe do zastosowania tylko w najcenniejszych miejscach. Chemia (roundup np.;) oczywiście nie wchodzi w grę.
Przestrzegałbym też przed samowolką - tzn. akurat odsłonięcie podnóża skały niemal zawsze będzie korzystne dla ochrony krajobrazu, zresztą to jest największy plus z naszej działalności na Jurze - nie dopuszczamy do zarośnięcia podnóża skały. Natomiast usuwanie roślinności z samej ściany jest już dość ryzykowne - tzn. wycinka krzewów i młodych drzewek jak najbardziej tak, ale zaawansowany gardening już niekoniecznie. Zwłaszcza szczytowe partie skał to miejsce występowania muraw kserotermincznych, jednych z najcenniejszych zbiorowisk roślinnych w Europie (pod względem bioróżnorodności). Oczywiście, da się to pogodzić ze wspinaniem - od kilku lat po prostu obniżamy stanowiska zjazdowe poniżej zasięgu muraw.
Jeżeli chcecie przeprowadzać jakieś większe akcje odsłaniania skał - skontaktujcie sie z nami (Nasze Skały - Włodek "Jacooś" Porębski, albo ja), pomożemy z logistyką i załatwieniem odpowiednich zgód. Lepiej nie ryzykować z partyzantką, zwłaszcza przy większych gabarytach drzew kary mogą być dość wysokie
pozdrawiam
Miłosz Jodłowski