W Taterniku 1/2001 w artykule "Uwagi o ruchu lewostronnym" poświęciłem kilka słów komentarza brytyjskiemu sposobowi zjeżdżania na linie. Uwagi dotyczyły głownie kwestii terminologicznych, gdyż w środowisku wspinaczkowym brakowało zgody co do znaczenia określeń niski i wysoki przyrząd asekuracyjny. Starałem się przekonać czytelników, że o nazwie metody decyduje wyłącznie umiejscowienie przyrządu wobec uprzęży. Niski przyrząd, to przyrząd wpięty bezpośrednio do uprzęży, natomiast przyrząd wysoki to przyrząd dopięty do uprzęży za pośrednictwem pętli-przedłużki. Osobną kwestią pozostaje umiejscowienie na linie węzła zaciskowego, który może znaleźć się albo pod, albo nad przyrządem zjazdowym. Pozwolę sobie powtórzyć główną myśl jeszcze raz: miejsce zawiązania węzła zaciskowego na linie zjazdowej w najmniejszym nawet stopniu nie decyduje o nazwie metody zjazdu.
Oprócz spraw terminologicznych jest jeszcze codzienna praktyka wspinaczkowa. Okazuje się, że brak precyzji w nazewnictwie w połączeniu z brakiem dyscypliny podczas wykonywania poszczególnych czynności (zadań) może doprowadzić do zaskakującego finału. Żeby nie być gołosłownym posłużę się przykładem z życia. Zaobserwowałem podczas pracy w terenie popełnianie błędu, którego skutkiem była całkowita nieskuteczność węzła zaciskowego. Proszę sobie wyobrazić, że zawiązany dla bezpieczeństwa węzeł zaciskowy w ogóle nie działał! Opisywany przypadek miał miejsce podczas wykonywania zjazdu z użyciem płytki Stichta dopiętej bezpośrednio do łącznika uprzęży i asekuracji za pomocą węzła Prusika umieszczonego poniżej przyrządu zjazdowego.
Jak widać na zdjęciu - Fot. 1, jest to układ bardzo przybliżony swym wyglądem do ilustracji znanych z brytyjskich podręczników wspinaczkowych. Jedyna różnica polega na tym, że węzeł zaciskowy jest dopięty do łącznika w uprzęży, natomiast w klasycznej wersji angielskiej powinien być dowiązany jak najdalej od przyrządu np. do taśmy opasującej udo. Skutkiem tej niefortunnej innowacji było to, że zbyt długa pętla powodowała opieranie się węzła Prusika o płytkę Stichta - Fot. 2.
W ten sposób powstał układ, który powodował śmiertelne zagrożenie. Węzeł Prusika w ogóle nie zaciskał się na linie, a przyrząd pozbawiony obsługi zsuwał się pod obciążeniem ciałem wspinacza z prędkością około 0,3m/sek. Łatwo sobie wyobrazić, że w przypadku utraty kontroli nad przyrządem zjazdowym (np. na skutek ugodzenia kamieniem) mogło dojść do bardzo poważnych konsekwencji. Patrząc na opisywany przypadek nieco szerzej, trzeba stwierdzić, że angielski sposób zjeżdżania tj. niski przyrząd + niski Bloker ma więcej wad niż zalet i w związku z tym nie jest jakoś szczególnie wart polecenia.
Co w takim razie w zamian? Komisja Szkolenia PZA od ponad 10 lat zaleca bezpieczny i wygodny sposób zjeżdżania w układzie wysoki przyrząd + niski Bloker. Jak zaznaczono w tytule niniejszego artykułu, diabeł tkwi w szczegółach i dlatego warto dokładniej wytłumaczyć, co kryje się pod tą dość ogólną dyrektywą. Co to znaczy wysoki przyrząd? Często widuje się błąd polegający na zastosowaniu zbyt długiej pętli, która powoduje, że przyrząd znajduje się wysoko nad głową, co może powodować niepotrzebne komplikacje podczas przejeżdżania przez krawędzie okapów. Przyrząd zjazdowy (ósemka, kubek lub płytka) po obciążeniu liny powinien znajdować się na wysokości twarzy obsługującego go wspinacza. Oznacza to, że trzeba tak dobrać długość pętli, aby przed rozpoczęciem zjazdu przyrząd zjazdowy sięgał mniej więcej pod brodę. Pętla powinna być bezpiecznie połączona z łącznikiem uprzęży. Osobiście preferuję proste i skuteczne połączenie na krawat - Fot. 3, lub użycie mojego ulubionego lekkiego ogniwa Demi-rond (półokrągły Maillon Rapide o licznych ciekawych zastosowaniach, ale o tym innym razem) Fot. 4.
Jako węzeł zaciskowy najlepiej sprawdza się jest Bloker Fot. 5, który po zawiązaniu na linie nie powinien być dłuższy niż 15 centymetrów. Co robić kiedy dysponujemy nieco dłuższą pętlą? Wystarczy rozwiązanie najprostsze zawiązanie kluczki w odpowiednim miejscu. Bardzo ważne jest dobranie odpowiedniej ilości oplotów Blokera wokół liny, optymalnej dla konkretnego układu lina-węzeł. Na ogół najlepiej sprawdza się Bloker potrójny, ale w przypadku zjeżdżania na pojedynczej żyle przydaje się jeden oplot więcej. Węzeł zaciskowy należy dopiąć do łącznika uprzęży za pośrednictwem zakręcanego karabinka. Uwaga: mając do dyspozycji tylko jeden zakręcany karabinek zdecydowanie lepiej jest użyć go do połączenia Blokera z uprzężą niż do połączenia przyrządu zjazdowego z pętlą przedłużki. Powód: łatwiej jest obserwować i obsługiwać ustawione przeciwstawnie karabinki, które znajdują się na wysokości oczu, niż te, które są wpięte w łącznik uprzęży. Prawidłowy układ rąk w trakcie zjeżdżania w wysokim przyrządzie ilustruje zdjęcie Fot. 6.
WADY: Podczas zjeżdżania w wysokim przyrządzie mamy stosunkową niewielką możliwość regulacji szybkości zjazdu. Ponadto w przypadku umiejscowienia przyrządu zjazdowego na wysokości twarzy istnieje możliwość wkręcenia się w linę bujnej brody, przydługich włosów czy fantazyjnych apaszek.
"Taternik" 3-4/2003
Zmieniany 1 raz(y). Ostatnia zmiana 2007-10-23 21:12 przez $więty.